Có sinh mới có khắc và ngược lại. Kim khắc mộc để mộc sinh hỏa. Dao chẻ củi đốn cây để mang đi đốt. Thủy dập hỏa thành tro để hỏa sinh thổ. Hỏa khắc kim để kim sinh thủy. Lửa nung kim loại tan chảy thành lỏng. Thổ ngưng thủy để thủy bớt tràn lan có thể dưỡng mộc. Mộc khắc thổ để thổ sinh kim. Cây mọc trên đất để chuyển khoáng vào đất.
Đó là khắc để mà sinh. Và còn sinh để mà khắc.
Hỏa sinh thổ để thổ khắc thủy cứu hỏa.
Thổ sinh kim để kim khắc mộc cứu thổ.
Kim sinh thủy để thủy khắc hỏa cứu kim.
Thủy sinh mộc để mộc khắc thổ cứu thủy.
Mộc sinh hỏa để hỏa khắc kim cứu mộc.
Cho nên xét ngũ hành đầy đủ cần biết cả sinh khắc vậy. Vì sao chưa sinh vì chưa bị khắc. Bị khắc mới chuyển hóa. Vì sao còn khắc vì khắc chưa đủ để sinh.
Tiếp theo là ngũ hành phản khắc nha. Bình thường dương khắc dương nhưng phản khắc là âm khắc dương.
Bình thường thủy khắc hỏa. Nhưng âm hỏa (ngọn lửa không trực tiếp) phản khắc thủy thì thủy cũng sinh mộc. Ví dụ lửa đun nước nước hóa hơi (mộc).
Thổ khắc thủy nhưng thủy phản khắc xói mòn thổ mà lộ kim.
Kim khắc mộc (cây) nhưng âm mộc (khí) phản khắc ăn mòn làm kim loại chảy nước.
Phản khắc có thể luận như sau:
Hỏa khắc kim nhưng kim hóa thủy phản khắc lại hỏa làm hỏa sinh thổ.
Kim khắc mộc nhưng mộc hóa hỏa khắc lại kim làm kim sinh thủy.
Mộc khắc thổ nhưng thổ sinh kim khắc lại mộc làm mộc sinh hỏa.
Thổ khắc thủy nhưng thủy sinh mộc phản khắc lại thổ làm thổ sinh kim.
Thủy khắc hỏa nhưng hỏa sinh thổ phản khắc lại thủy làm thủy sinh mộc.
Nếu nắm được do khắc mà sinh và do sinh mà khắc thì thông đạt ngũ hành.
